• Skip to main content
  • Skip to secondary menu
  • Skip to primary sidebar

Class Notes

  • Home
  • Class 1-5
  • Class 6
  • Class 7
  • Class 8
  • Class 9
  • Class 10
  • Class 11
  • Class 12
  • NCERT Solutions
Home » हिन्दी » व्याकरण » विलोम शब्द

विलोम शब्द

Last Updated on February 16, 2023 By Mrs Shilpi Nagpal

Contents

  • 1 विलोम शब्द
    • 1.1 (1) लिंग परिवर्तन 
    • 1.2 (2) अलग जाति के शब्दों से
    • 1.3 (3) उपसर्ग से
    • 1.4 (4) उपसर्ग की तरह प्रयोग होने वाले शब्दों के बदलने से
    • 1.5 (5) समास के पद बनाकर

विलोम शब्द

जो शब्द किसी दूसरे शब्द का उल्टा अर्थ बताते हैं, उन्हें विलोम शब्द या विपरीतार्थक शब्द कहते है।

किसी शब्द का विपरीतार्थक शब्द बनाने क लिए निम्नलिखित नियम होते हैं –

(1) लिंग परिवर्तन 

जैसे : नर – नारी , नौकर – नौकरानी , वर – वधू , बाप – माँ , भाई -बहन , गाय -बैल आदि 

(2) अलग जाति के शब्दों से

जैसे: प्रश्न – उत्तर, परिश्रम – विश्राम , अग्नि – जल , अनुराग -विराग , आगे -पीछे आदि 

(3) उपसर्ग से

जैसे: उत्साह – अनुत्साह, परिचित – अपरिचित , प्रयोग – अप्रयोग,  मान – अपमान आदि 

(4) उपसर्ग की तरह प्रयोग होने वाले शब्दों के बदलने से

जैसे: आदान – प्रदान , एकतंत्र-बहुतंत्र, 

(5) समास के पद बनाकर

जैसे: आदि-अनादि, संभव-असंभव, सार्थक-निरर्थक

शब्द विलोम
अंगीकार/स्वीकार अस्वीकार
अंतरंग बहिरंग
अंतर्दवंद्व बहिवंद्व
अंदर बाहर
अंधकार प्रकाश
अकर्मक सकर्मक
अकाल सुकाल
अक्षम सक्षम
अगम सुगम
अग्र पश्च
अग्रज अनुज
अघ अनघ
अघोष सघोष(घोष)
अचर  चर
अजेय  जेय
अज्ञ  विज्ञ
अतल  वितल
अति  अल्प
अतिथि  आतिथ्य
अतिवृष्टि  अल्पवृष्टि,  अनावृष्टि
अतुकांत  तुकांत
अथ इति
अदेय  देय
अधम  उत्तम
अधिकार  अनधिकार
अधुनातन/नूतन  पुरातन
अनंत  अंत
अनहोनी होनी
अनाहूत(बिन बुलाया)  आहूत
अनित्य  नित्य
अनिवार्य वैकल्पिक
अनुकूल  प्रतिकूल
अनुक्रिया  प्रतिक्रिया
अनुग्रह विग्रह
अनुज अग्रज
अनुनासिक  निरनुनासिक
अनुपस्थित उपस्थित
अनुयायी  विरोधी
अनुरक्त  विरक्त
अनुराग  विराग
अनुरूप  प्रतिरूप
अनुलोम  प्रतिलोम/विलोम
अनेक  एक
अनैक्य  ऐक्य
अन्धकार प्रकाश
अपकार  उपकार
अपमान सम्मान
अपयश  सुयश(यश)
अपराधी  निरपराध
अपेक्षा  उपेक्षा
अपेक्षित  अनपेक्षित
अभिज्ञ अनभिज्ञ
अभिमान नम्रता
अभियुक्त  अभियोगी
अभ्यंतर  बाह्य
अमर  मर्त्य
अमृत विष
अरूचि रुचि, सुरूचि
अर्थ  अनर्थ
अर्पण  ग्रहण
अर्वाचीन  प्राचीन
अलभ्य  लभ्य/प्राप्य
अल्प अधिक
अल्प  अति, महा, बहु, प्रचुर
अल्पज्ञ  बहुज्ञ
अल्पप्राण  महाप्राण
अल्पसंख्यक  बहुसंख्यक
अल्पायु दीर्घायु
अवतल  उतल
अवनति उन्नति
अवनि  अंबर
अवर/नीचा  प्रवर
अवरोध  अनवरोध
अवशेष  निःशेष
असीम  ससीम
असूया  अनसूया
अस्त  उदय
अस्त्रीकरण  निरस्त्रीकरण
आई  शुष्क
आकर्षण  विकर्षण, अपकर्षण, अनाकर्षण
आकांक्षा  अनाकांक्षा
आकाश पाताल
आकीर्ण  विकीर्ण
आक्रमण  प्रतिरक्षा
आगत  अनागत
आगमन  निर्गमन
आगामी  विगत
आग्रह  दुराग्रह
आचार  अनाचार
आच्छादित  अनाच्छादित
आज़ादी  गुलामी
आज्ञाकारी  अनाज्ञाकारी
आज्ञापालन  अवज्ञा
आडंबर  सादगी
आडंबरमुक्त  आडंबरहीन
आतुर  अनातुर
आत्मनिर्भर  अनुजीवी, परजीवी
आदर अनादर, निरादर
आदान प्रदान
आदि अंत, अनादि
आदृत  अनादृत, निरादृत, तिरस्कृत
आधार  निराधार
आधुनिक  प्राचीन
आनंद  विषाद, शोक
आनंदमय  शोकमग्न,  विषादपूर्ण
आमिष निरामिष
आमिष(सामिष)  निरामिष
आय व्यय
आयात निर्यात
आयात  निर्यात
आरंभ  अंत, समापन
आरूढ़(सवार)  अनारूढ़
आरोह  अवरोह
आर्द्र शुष्क
आर्य अनार्य
आर्ष(वैदिक)  अनार्ष
आलसी  कर्मठ, कर्मण्य
आलस्य स्फूर्ति
आलोक अंधकार
आवर्तक  अनावर्तक
आवश्यक  अनावश्यक
आवास  प्रवास
आविभूर्त तिरोभूत,तिरोहित
आविर्भाव तिरोभाव
आविर्भाव(प्रकट) तिरोभाव (लोप)
आवृत(ढका हुआ)  अनावृत
आशा निराशा
आशिष्  अभिशाप,शाप
आशीर्वाद  अभिशाप
आश्रित निराश्रित
आसक्त  अनासक्त
आस्तिक नास्तिक
आस्था  अनास्था
आहार निराहार
इच्छा  अनिच्छा
इच्छित अनिच्छित
इति(समाप्ति)  अथ(प्रारंभ)
इष्ट अनिष्ट
इहलोक परलोक
इहलोक  परलोक
ईमानदार  बेईमान
ईश्वर  अनीश्वर
उऋण  ऋणी
उग्र सौम्य
उचित  अनुचित
उत्कर्ष अपकर्ष
उत्कृष्ट  निकृष्ट
उत्तम  अधम
उत्तर दक्षिण
उत्तरायण दक्षिणायण
उत्तीर्ण अनुत्तीर्ण
उत्थान पतन
उत्पत्ति  विनाश
उत्साह  निरूत्साह
उदय अस्त
उदयाचल अस्ताचल
उदात्त(ऊंचा)  अनुदात्त
उदार अनुदार
उद्घाटन  समापन
उद्धत  विनीत
उधार नकद
उन्नत अवनत
उन्नति  अवनति
उन्मीलन  निमीलन
उन्मुख  विमुख
उन्मूलन  स्थापन/रोपण
उपकार  अपकार
उपचय  अपचय
उपत्यका  अधित्यका
उपमान  उपमेय
उपमेय  अनुपमेय, उपमान
उपयुक्त  अनुपयुक्त
उपसर्ग  परसर्ग, प्रत्यय
उभरा धँसा
उल्टा सीधा
उष्ण  शीत
ऊपर नीचे
ऊर्ध्व  अध/अधर
ऋजु वक्र
ऋणात्मक धनात्मक
ऋत  अनृत
एक अनेक
एकत्र  सर्वत्र
एकल  सकल
एकांत  अनेकांत
एकाकी  समग्र
एकाग्र चंचल
एड़ी  चोटी
ऐक्य  अनैक्य
ऐतिहासिक  अनैतिहासिक
ऐश्वर्य  अनैश्वर्य
ऐसा वैसा
ऐहिक  पारलौकिक
ओजस्वी/तेजस्वी  निस्तेज
औचित्य  अनौचित्य
औदार्य अनौदार्य
औपचारिक  अनौपचारिक
कटु मधुर
कड़वा मीठा
कड़वा  मीठा
कदाचार  सदाचार
कनिष्ठ  वरिष्ठ/जेष्ठ
कमी  बेसी/बाहुल्य
कर्ता  अकर्ता
कर्म निष्कर्म
कलंकित  निष्कलंक
कलुषित  निष्कलुष
कल्याण  अकल्याण
कसूर  बेकसूर
कानूनी  गैर कानूनी
कापुरूष  पुरूषार्थी
कायर  शूरवीर
कारण  अकारण
कार्य  अकार्य
काला सफ़ेद
काला  गोरा/सफेद
कीर्ति  अपकीर्ति
कुकृति  सुकृति
कुख्यात  विख्यात
कुपथ  सुपथ
कुबुद्धि  सुबुद्धि
कुमार्ग  सुमार्ग
कुरूप  सुन्दर
कुलटा  पतिव्रता
कुलीन  अकुलीन
कृतज्ञ कृतघ्न
कृत्रिम  प्रकृत/अकृत्रिम
कृपा  कोप
कृश  पुष्ट/स्थूल
कृष्ण  शुल्क
कोप  कृपा, अनुग्री
कोमल कठोर
क्रम  व्यतिवम
क्रय विक्रय
क्रिया प्रतिक्रिया
क्रुद्ध शान्त
क्रूर  अक्रूर/सदय
क्रोध  क्षमा
क्षणिक शाश्वत
क्षमा दण्ड
क्षर अक्षर
क्षुद्र  विराट
खंडन  मंडन
खगोल  भूगोल
खरा  खोटा
खरीद  विक्री/फरोख्त
खर्च  आमदनी
खल  सज्जन, साधु
खाद्य  अखाद्य
खास  आम
खिलना मुरझाना
खीजना  रीझना
खुशबू बदबू
खुशी दुख, गम
खेद  प्रसन्नता
ख्यात  कुख्यात
गगन  पृथ्वी
गत  आगत
गमन  आगमन
गम्य  अगम्य
गरल सुधा/अमृत
गरिमा लधिमा
गरीब अमीर
गर्मी सर्दी
गहरा उथला
गाढ़ा  पतला
गुण अवगुण, दोष
गुप्त प्रकट
गुप्त  प्रकट
गुरू  लघु
गृहस्थ  सन्यासी
गेय  अगेय
गोचर  अगोचर
गौण  प्रमुख
गौरव  लाघव
ग्रस्त  मुक्त
ग्राम्य  नागर
ग्राह्य  अग्राह्य
ग्रीष्म  शीत
घटित  अघटित
घना  छितरा/बिखरा
घर  बाहर/बेघर
घाटा  मुनाफा
घात  प्रतिघात
घृणा  प्रेम
चंचल  स्थिर
चतुर  मूढ़
चपल  गंभीर
चर अचर
चर  अचर
चल  अचल
चिंतित  निचितं
चिकना  खुरदरा
चिर  अचिर
चिरंतन  नश्वर
चिरायु/दीर्घायु  अल्पायु
चेतन  अचेतन/जड़
चेतना  मूर्छा
चोर  साहूकार
छद्म  व्यक्त
छली  निश्छल
छूत अछूत
छोटा बड़ा
जंगम स्थावर
जंगम  सीवर
जंगली  घरेलू/पालतू
जटिल सरस
जटिल  सरल
जड़ चेतन
जन्म  मृत्यु
जय  पराजय
जल थल
जागरण  निद्रा
जाग्रत सुप्त
जीवन मरण
जेय  अजेय
जेष्ठ  लघु
ज्ञात अज्ञात
ज्ञान अज्ञान
ज्ञानी अज्ञानी
ज्ञेय  अज्ञेय
ज्योति  तम
ज्वार भाटा
झगड़ालू  शान्त
झीना  गाढ़ा
झोपड़ी  महल
टूटना  जुड़ना
टोटा  नफा/ फायदा
ठंडा गरम
ठिगना  लंबा
ठोस  तरल
डपचार  अपचार
डरपोक  निडर
तरल  ठोस
तरूण  वृद्ध
ताजा  बासी
ताप शीत
तामसिक  सात्विक
तिमिर  प्रकाश
तीव्र, तेज  मंद
तुकांत  अतुकांत
तुच्छ महान
तुलनीय  अतुलनीय
तृप्त  अतृप्त
तृषा  तृप्ति
तृष्णा  वितृष्णा
त्यक्त  गृहीत
त्याग ग्रहण
थल जल
थोक  फुटकर/खुदरा
दंड  पुरस्कार
दया  क्रूरता/निर्ममता
दयालु निर्दय
दरिद्र/निर्धन  धनी/संपन
दाखिल  खारिज
दानव देव
दानी  कृपण/कंजूस
दास  स्वामी
दिन रात
दिव्य  अदिव्य
दीर्घ  लघु, ह्रस्व
दुराचारी सदाचारी
दुरुपयोग सदुपयोग
दुर्जन  सज्जन
दुर्बल सबल
दुर्लभ  सुलभ
दुष्कर  सुकर
दुष्ट  भद्र, भला
दुष्प्राप्य  सुप्राप्य
दूषित  स्वच्छ
देय  अदेय
देव दानव
दोष  गुण
द्वैत  अद्वैत
धनाढ्य  निर्धन
धनात्मक  ऋणात्मक
धर्म  अधर्म/पाप
धवल  कृष्ण
धीर अधीर
धीर  अधीर
धूप छाँव
धृष्ट  विनीत
ध्वंस/नाश  निर्माण
नकद  उधार
नकली असली
नख  सिख
नत  उन्नत
नमकहराम नमकहलाल
नया पुराना
नरक  स्वर्ण
नवीन  प्राचीन
नश्वर  अनश्वर/शाश्वत
नागरिक  घुसपैठिया
नादान  समझदार
नाम  अनाम
निंदा स्तुति
निंद्य  वंद्य/स्तुत्य
निःस्वार्थ  स्वार्थी
निकट दूर
निडर  कायर
नित्य  अनित्य
निद्रा  जागरण
नियमित  अनियमित
निरक्षर  साक्षर
निरपेक्ष  सापेक्ष
निरर्थक  सार्थक
निराकार  साकार
निरामिष  सामिष
निर्गुण  सगुण
निर्दय  सदय
निर्मल  मलिन
निर्माण विनाश
निर्यात  आयात
निर्लज्ज  सलज्ज
निश्चय  अनिश्चय/संदेह
निश्चल  चंचल
निषिद्ध  विहित (उचित)
निष्काम  सकाम
निष्क्रिय  सक्रिय
निष्फल  सफल
नीरस  सरस
नूतन पुरातन
नेकी  बदी
नैतिक  अनैतिक
नैसर्गिक  कृत्रिम
न्यून  अधिक
न्यूनतम  अधिकतम
पंडित  मूर्ख
पठित अपठित
पतन उत्थान
पतिव्रता कुलटा
पदोन्नत  पदावनत
परकीय  स्वकीय
परतंत्र स्वतंत्र
परमार्थ स्वार्थ
परा  अपरा
पराधीन  स्वाधीन
परितोष  दंड
परूष/कठोर  कोमल
पवित्र  अपवित्र
पश्चात पूर्व
पाठ्य अपाठ्य
पात्र अपात्र
पाप पुण्य
पार अपार
पाश्चात्य  पौरस्त्य/पौर्वात्य
पास दूर
पुरस्कार  दंड
पुरातन  नूतन
पुरोगामी  पश्चगामी
पूरा आधा, अधूरा
पूर्ण अपूर्ण
पूर्ण  अपूर्ण
पूर्ववर्ती  परवर्ती
पेय  अपेय
पैना  भोथरा
प्रकाश  अंधकार
प्रगति(उन्नति)  अवनति
प्रजा  राजा
प्रजातंत्र  राजतंत्र
प्रतीची  प्राची
प्रत्यक्ष  परोक्ष
प्रधान  गौण
प्रमुख  सामान्य
प्रलय सृष्टि
प्रवृत्ति  निवृत्ति
प्रवेश  निर्गम
प्रशंसा  निंदा
प्रश्न उत्तर
प्रसन्न  अप्रसन्न
प्रसारण  संकुचन
प्रसिद्ध  अप्रसिद्ध
प्राकृतिक  कृत्रिम
प्रातः  सायं
प्रेम घृणा
फल  निष्फल
फूल  काँटा
फैलना  सिकुड़ना
बंजर  उर्वर
बंधन मुक्ति
बंध्या  उर्वरा
बच्चा  बूढ़ा
बढ़िया  घटिया
बद  नेक
बद्ध  मुक्त
बर्बर  सभ्य
बलवान  निर्बल
बहादुर  डरपोक
बहिरंग  अंतरंग
बहिष्कार  स्वीकार
बहुतायत  कमी
बाढ़ सूखा
बुदिमान मूर्ख
बुराई भलाई
बुराई  भलाई/अच्छाई
बैर  प्रीति
भक्ष्य  अभक्ष्य
भद्र  अभद्र/दुष्ट
भय  साहस/अभय
भाग्य  दुर्भाग्य
भारी हल्का
भाव  अभाव
भावी  अतीत
भिखारी  अमीर
भीड़  एकांत, छीड़
भीत  निर्भय
भीषण  सौम्य
भूत  भविष्य
भूषण  दूषण
भेद  अभेद
भोगी  योगी
भोज्य  अभोज्य
भोला चालाक
भौतिक आध्यात्मिक
भ्रांत  निभ्रांत
मंगल अमंगल
मंद  तीव्र /अमंद
मग्न  दुखी/ऊपर
मत विमत
मधुर कटु
मनुज  दनुज
मनुष्यता  पशुता
ममता निष्ठुरता
मलिन  निर्मल
महँगा  सस्ता
महात्मा दुरात्मा
महात्मा  दुरात्मा
महीन  मोटा
मान अपमान
मानवता दानवता
मानवीय अमानवीय
मान्य  अमान्य
मित  अपरिमित
मितव्यय  अपव्यय
मित्र शत्रु
मिथ्या सत्य
मिथ्या  सत्य
मिलन,मिलना  विछोह,बिछुड़न
मीठा कड़वा
मुख  पृष्ठ /प्रतिमुख
मुख्य  गौण
मुनाफा  नुकसान
मुसीबत  आराम
मूक  वाचाल
मूल्यवान  मूल्यहीन
मृत  जीवित
मृदु कठोर
मेहनती  आलसी
मेहमान  मेज़बान
मोक्ष बंधन
मोटा पतला
मौखिक लिखित
यथार्थ  आदर्श,कल्पित,मिथ्या
यश अपयश
युक्त  अयुक्त
युगल  एकल
युद्ध  शांति
युवा  वृद्ध
योग  वियोग
योगी  भोगी
योग्य  अयोग्य
यौवन  बुढ़ापा,वार्धक्य
रंक  राजा
रक्षक  भक्षक
रचना  ध्वंस
रत  विरत
राक्षस  देवता
राग द्वेष
राग  दवेष(विराग)
राजा रंक
रात्रि दिवस
रिक्त  पूर्ण
रीता(खाली)  भरा
रूग्ण  स्वस्थ
रूदन  हास्य
रोगी  नीरोग
लंबा चौड़ा
लघु  दीर्घ
लचीला  कठोर
लभ्य अलभ्य
ललित,सुरूप  कुरूप
लाघव  गौरव
लाभ हानि
लाभ  हानि
लिखित  अलिखित,मौखिक
लिप्त  निर्लिप्त
लोक  परलोक
लोभी  निर्लोभ
लौकिक  अलौकिक
वंद्य  निंदय
वंद्व  निर्दवंद्व
वक्र  ऋजु
वर  वधू
वरदान  अभिशाप
वसंत पतझर
वाद  विवाद
वादी  प्रतिवादी
विकास  हास
विक्रय  क्रय
विख्यात  कुख्यात
विजय पराजय
विजित  अविजित, विजेता
विजेता  विजित
विज्ञ  अज्ञ
विदाई  स्वागत
विद्वान्  मूर्ख
विधवा  सधवा
विधि  निषेध
विनीत  दुर्विनीत, उदंड
विपत्ति  संपत्ति
विपदा  संपदा
विपन्न  सम्पन्न
विपुल  अल्प
विभव  पराभव
वियोग  संयोग
विरक्त  आसक्त, अनुरक्त
विरत  रत/निरत
विराम  अविराम
विरोध समर्थन
विलंब  अविलंब
विवादास्पद  निर्विवाद
विशिष्ट  सामान्य
विशुद्ध दूषित
विशेष  साधारण
विश्लेषण  संश्लेषण
विषम सम
विसर्जन  आवाहन
विस्तार संक्षेप
विस्तृत संक्षिप्त
विस्मरण  स्मरण
वीर कायर
वृद्धि  संक्षेपण
वृष्टि  अनावृष्टि
वेदना आनन्द
वैमनस्य  सौमनस्य
वैयक्तिक  निर्वैयक्तिक
व्यक्ति  समाज
व्यक्तिगत  सामाजिक
व्यर्थ  अव्यर्थ/सफल
व्यष्टि  समष्टि
शकुन अपशकुन
शब्द विलोम
शयन जागरण
शांत  अशांत
शायद  अवश्य/निश्चय
शासक  शासित
शिक्षित  अशिक्षित
शिख  नख
शिव  अशिव
शिष्ट  अशिष्ट
शीत उष्ण
शीत ऊष्ण
शीर्ष  पाद/तल
शुक्ल कृष्ण
शुद्ध  अशुद्ध
शुभ अशुभ
शुष्क  आर्द्र
शूर कायर
शूरवीर  कायर
शेष  अशेष
शोक  हर्ष
शोषक  शोषित
श्यामल  गौर
श्रम विश्राम
श्रीगणेश  इति
श्रोता  वक्ता
श्लाघा  निन्दा
श्लील  अश्लील
श्वास  उच्छवास
श्वेत  श्याम
संकल्प  विकल्प
संकीर्ण  विस्तीर्ण
संक्षिप्त  विस्तृत
संग  निस्संग
संघटन  विघटन
संतोष  असंतोष
संधि विग्रह
संध्या प्रातः
संभव  असंभव
संयुक्त  वियुक्त
संयोग  वियोग
संशय निष्चय
सक्षम  अक्षम
सगुण  निर्गुण
सच झूठ
सचेत  अचेत
सजल निर्जल
सजीव निर्जीव
सत् असत्
सत्कार  तिरस्कार
सत्य असत्य
सदाचार  कदाचार
सन्न्यासि  गृहस्थ
सफल  असफल/विफल
सबल  निर्बल
सम  विषम
समास  व्यास
सम्मान असम्मान
सम्मुख  विमुख
सरल  कठिन,कुटिल,जटिल,वक्र
सरस  नीरस
सर्द  गरम
सवर्ण  विवर्ण/असवर्ण
सविकार  निर्विकार
ससीम  असीम
सहमत  असहमत
सहानुभूति  घृणा
सहृदय  हृदयहीन
साकार निराकार
साकार  निराकार
साक्षर निरक्षर
सादर  निरादर
साधर्म्य  वैधर्म्य
साधु असाधु
साधु  असाधु
सापेक्ष  निरपेक्ष
साफ़ गंदा
सामिष  निरामिष
सार्थक  निरर्थक
साहस  भय
साहसी  भीरू
सीमित  असीमित
सुंदर  असुंदर
सुअवसर  कुअवसर
सुकर  दुष्कर
सुकर्म  कुकर्म
सुकृति  कुकृति
सुख दुख
सुगंध  दुर्गध
सुगम  दुर्गम
सुजन दुर्जन
सुधा  गरल/विष
सुधार  बिगाड़
सुपुत्र कुपुत्र
सुप्रबंध  कुप्रबंध
सुबुद्धि/सद्बुद्धि  दुर्बुद्धि
सुबोध  दुर्बोध
सुमति  कुमति
सुयोग  वियोग
सुर  असुर
सुरीति  कुरीति
सुरीला  बेसुरा
सुलभ  दुर्लभ
सुशील  दुश्शील
सूक्ष्म  स्थूल
सृजन  विनाश/संहार
सृष्टि  प्रलय
सोना जागना
सौभाग्य दुर्भाग्य
स्तुति निंदा
स्थावर  जंगम
स्थिर   अस्थिर, चंचल
स्थूल  सूक्ष्म
स्पष्ट  अस्पष्ट
स्पृश्य  अस्पृश्य
स्मरण  विस्मरण
स्मष्टि  व्यष्टि
स्वकीय  परकीय
स्वजाति  विजाति
स्वतंत्र  परतंत
स्वदेश विदेश
स्वर्ग नर्क
स्वस्थ  अस्वस्थ
स्वाधीन पराधीन
स्वार्थ  परमार्थ
स्वीकृत अस्वीकृत
हरा  सूखा
हर्ष शोक
हार  जीत
हास  रूदन
हिंसा  अहिंसा
हित अहित
हृस्व  दीर्घ
हेय  ग्राहय
होनी  अनहोनी
Share with Friends

Filed Under: व्याकरण, हिन्दी

Reader Interactions

Comments

  1. Abhishek says

    July 26, 2021 at 8:20 pm

    बहुत ही बढियाँ वेबसाइट है। यह बहुत ही हेल्पफुल है।

  2. SL SAINI says

    August 12, 2021 at 5:30 pm

    ज्ञानवर्धक एवं विद्यार्थियों के लिये उपयोगी वेबसाइट है |

Primary Sidebar

Recent Posts

  • Essay on Holi for Kids and Students
  • Jalebis – Class 8 English, Chapter 8 Notes
  • The Open Window – Class 8 English, Chapter 7 Notes
  • The Fight – Class 8 English, Chapter 6 Notes
  • Princess September – Class 8 English, Chapter 5 Notes
  • Facebook
  • Pinterest
  • Twitter
  • YouTube

© 2016 - 2023 · Disclaimer · Privacy Policy · About Us · Contact Us